4. Gizarte ezberdinen lotura urarekin (Gizarte Zientziak eta Historia)

Sarrera:
Denboran zehar, gizakiok geure ingurunea (lurra, sua, meteorologia, itsasoa... eta URA) era ezberdinetan ikusi edo ulertu dugu:
Hasiera batean, jainkoek edo izkutuko izakiek gidaturiko zerbait zelakoan, gu babestu egiten ginen eta ein batean eta ahal genuenean, probetxatu. Hau litzateke aintzinako ideia edo "paradigma": EZ GENEKIEN NONDIK ZETORREN, EZTA EIN HANDI BATEAN ERE NOLA KONTROLATU. Halere, zenbait zibilizazio edo gizartek (Mesopotamia, Egipto, Grezia, Roma, Hegoamerika..) ahaleginak egin zituzten ura hobeto ulertzen: nondik zetorren, nora zihoan, nola kontrolatu genezaken.
Zientzien eta ezagutza zientifikoaren sormen eta garapenarekin (XVI. mendetik XX edota XXI. mendeetaraino), naturaren prozesuak ulertzen hasi ginen, kausa-efektu loturak sortuz eta hortaz, natura eta URA kontrolatzeko ahalmenak garatuz (ingenieritza, lan hidrauliko handiak: kanalak eraiki, hezeguneak sikatu, itsasoko urei lurra "irabazi", ibaiak desbideratu...): URA EZAGUTU, KONTROLATU ETA ERABILTZEA ZEN HELBURUA. NATURAREN ETA URAREN "JABEAK" GINEN... ETA IZATEN JARRAITU NAHI DUGU!
Baina XX. mendean zehar eta batez ere XXI. mende honetan, ikusi da natura ez dela "gurea", guk erabiltzen dugun einean zihurtatu behar garela lurran diren beste izakiek ere erabili behar dutela, eta gure ondorengoei, gaur egun daukaguna (edo hobe/gehiago) utzi behar diegula. Hementxe kokatuko genuke URAREN KULTURA BERRIA.

Lanaren prozedura:
Honoko galderei erantzun, hemen klikatuta edo "ebaluazio" ondoren agertzen diren "comentarios"-en sartuta:
.) Azaldu zeintzu izan diren uraren hiru "kulturak" edo "paradigmak" (zaharra, gaurkoa eta berria), eta zeintzu diren haien arteko ezberdintasun handienak. Zein duzue gustokoen eta zergaitik?
.) "Kultura Zaharretik" hartu zibilizazio edo gizarte eredu bat, eta azaldu nola ulertzen zuten haiek ura, zein neurri edo teknologia zeukaten ura kontrolatzeko (ingenieritza, lan hidraulikoak), eta zertarako erabiltzen zuten (uraren banaketa). Uraren banaketa giza-legezkoa zela/dela uste duzue?
.) "Gaurko kultura"ko lan hidrauliko bat aukeratu (urtegia, kanala, sikutze-plana...) eta azaldu horren nondik-norakoak: zer arazo konpontzeko sortu zen, zeintzu ziren helburuak, zein kostu izan zuen (denbora, dirua, ingurugiroarekiko eragina, inguruko gizarte edo herriekiko eragina).

LANA TALDEKA EGITEKO, KOORDINATZAILE/MODERATZAILE ETA IDAZKARIA AUKERATU BEHAR DITUZUE. ETA ROL EDO POSTU HOIEK ALDATU EGIN BEHAR DIRA UNITATE EZBERDINAK EGITERAKOAN.

GOGOAN IZAN: ERANTZUN BAKOITZA LORTZEKO ERABILITAKO BALIABIDEAK (WEB ORRIAK, ALDIZKARIAK, LIBURUAK, ETAB.) ONDO ZEHAZTU BEHAR DIRA: NON, NOIZ, ZEIN ORRIALDETAN...), ETA KOORDINATZAILE ETA IDAZKARIA NOR IZAN DIREN ERE ZEHAZTU.

Ebaluazioa:
*Erantzuna zuzen egotea: %0-tik, %30-ra
*Zergati edo arrazoiketa puntu bakoitza: %10 (gehienez %30)
*Hausnarketak, eritziak: %0-tik %20-ra
*Bibliografia edota linkak zehaztea: %0-tik %10-ra
*Idazkeraren egokitasuna (ortografia, gramatika, hizkuntza aberastasuna): %0-tik, %10-ra

Baliabideak:
Informazioa bilatzen hasteko Web orriak:
http://www.labsindikatua.org/arloak/ingurugiroa/ald/pdf_eu/08pdf (Uraren Kultura Berria)
http://www.unizar.es/fnca/index3.php?pag=1&id=1 (Fundacion Nueva Cultura del Agua)
http://www.eionet.europa.eu/gemet/concept?cp=4084&langcode=eu (EIONET - European Environment Information and Observation Network / Europako Ingurugiro Informazio eta Ikuskapen Sarea)
http://ares.unimet.edu.ve/mecanica/bpii00/Historia/historia.htm (Ingenieritzaren Historia)
http://html.rincondelvago.com/historia-de-la-ingenieria.html (Ingenieritzaren Historia)
http://ec.europa.eu/research/water-initiative/pdf/agua_vida_es.pdf (Ura, historia, gizarteak...)
http://www.floreaga.org/modulos/usuariosFtp/conexion/archivos64A.pdf (Greziako Zientzia garapena)
http://hispagua.cedex.es (Hispagua - Espainiako Urari buruzko Informazio Sistema)
http://www.geocities.com/gsilvam (Hidraulika / Ingenieritzari buruzko kontzeptu orokorrak)
http://www.uclm.es/cr/caminos/PlanEstudios/38046.htm (F.J.Rodr.Lazaro - Ingenieritzaren Historia eta Estetika)

Hauetaz gain beste informazio asko bila dezakezue interneten (erabili bilatzaile ezberdinak eta hitz-klabe desberdinak) zein eskolako liburutegian edo beste liburutegietan, euskaraz zein beste hizkuntzetan (Gaztelera, Ingelesa, Frantsesa...)